Autor: Michael S. Heiser
Podsumowanie odcinka:
1 List Piotra 3:14-22 jest dziwnym, kontrowersyjnym fragmentem, ponieważ łączy chrzest, zbawienie, Noego, arkę i zejście Jezusa, aby głosić duchom w więzieniu. Kluczem do zrozumienia tego fragmentu jest spostrzeżenie, że Piotr przyjmuje światopogląd niekanonicznej literatury żydowskiej, takiej jak Pierwsza Księga Henocha i wydaje się, że istnieje pewna zależność pomiędzy wydarzeniami z Księgi Rodzaju 6-8, zbawieniem i chrztem.
Podcast:
Witam ponownie w podcaście Naked Bible. Ostatni odcinek podcastu zakończył się moim podsumowaniem problemów z tym, co mówi się o chrzcie i moimi rozwiązaniami tych problemów. Teraz chcę poświęcić trochę czasu w tym i kolejnych odcinkach, aby omówić kilka trudnych fragmentów odnoszących się do chrztu. W dzisiejszym odcinku zajmiemy się 1 Listem Piotra 3:14-22. Przeczytajmy więc teraz ten fragment.
3.14 A jeśli nawet cierpielibyście z powodu sprawiedliwości, będziecie szczęśliwi. Nie bójcie się ich gróźb i nie dajcie się zastraszyć. 3.15 Pana zaś, Chrystusa, uświęćcie w waszych sercach, gotowi zawsze do obrony wobec każdego, kto od was żąda słowa o tej nadziei, która jest w was. 3.16 Czyńcie to jednak łagodnie i z bojaźnią, mając czyste sumienie, aby przez to, czym jesteście szkalowani, zostali zawstydzeni ci, którzy znieważają wasze dobre postępowanie w Chrystusie. 3.17 Lepiej bowiem, jeśli taka jest wola Boga, cierpieć czyniąc dobro, niż czyniąc zło.
3.18 Przecież i Chrystus raz cierpiał za grzechy, sprawiedliwy za niesprawiedliwych, aby przyprowadzić was do Boga. Zabity wprawdzie w ciele, przez Ducha jednak został ożywiony. 3.19 W Nim też poszedł i ogłosił ocalenie duchom zamkniętym w więzieniu, 3.20 nieposłusznym wówczas, gdy Bóg wyczekiwał cierpliwie za dni Noego, kiedy była budowana arka. W niej tylko niewielu, to jest osiem dusz, zostało uratowanych przez wodę. 3.21 Ona i was zgodnie z tym wzorem zbawia teraz w chrzcie, nie przez usunięcie brudu, ale jako odpowiedź dobrego sumienia skierowana do Boga, dzięki zmartwychwstaniu Jezusa Chrystusa, 3.22 który jest po prawicy Boga, odkąd poszedł do nieba i zostali Mu podporządkowani aniołowie i władze, i moce.
Nietrudno zauważyć, że ten fragment jest kontrowersyjny. Byłem kiedyś na nabożeństwie w kościele, gdzie pastor wygłaszał kazanie na temat 1 Piotra, a kiedy doszliśmy do tego fragmentu, powiedział po prostu, że jest zbyt dziwny i pominął go. Nie ma to jak dać ludziom całą radę Bożą lub poświęcić trochę czasu na przygotowanie kazania! Szkoda, ponieważ ten fragment przedstawia chrzest w dramatyczny sposób. Pokazuje chrzest jako deklarację duchowej walki – po której stronie jesteś.
Ogólnym tematem 1 Piotra jest to, że chrześcijanie muszą wytrzymać prześladowania i wytrwać w wierze. Tyle jest jasne w tym fragmencie. Ale o co chodzi z chrztem? A potem dodanie arki Noego i duchów w więzieniu? Czy ten fragment mówi, że chrzest nas zbawia? Nie, nie mówi. Ale żeby zrozumieć, co się dzieje w głowie Piotra, musimy zrozumieć koncepcję, którą uczeni nazwali „typami” lub „typologią”.
Typologia jest rodzajem proroctwa. Wszyscy znamy przewidujące proroctwo słowne (kiedy prorok zapowiada, że coś się wydarzy w przyszłości). Czasami pojawia się to znienacka, gdy Bóg przekazuje prorokowi myśli, które ten wypowiada. Innym razem prorok może wziąć przedmiot lub wykonać jakąś czynność i powiedzieć ludziom, że ten przedmiot lub czynność zapowiada coś, co się wydarzy. Ezechiel był z tego znany, jak na przykład wtedy, gdy Bóg kazał mu ogolić głowę i brodę, a następnie zważyć włosy na wadze, po czym spalić jedną trzecią, pociąć jedną trzecią mieczem i rozproszyć ostatnią trzecią na wietrze, aby wizualnie przedstawić przyszłość miasta Jerozolimy (Ezechiel 5). Ale wiemy, co oznaczały te wybryki Ezechiela, gdyż są one zapisane w jego proroctwach. Księga Ezechiela 5 mówi nam, że są to proroctwa i jakie będzie ich wypełnienie. Jednakże typy działają inaczej.
Typ jest w zasadzie niewypowiedzianą przepowiednią. Jest to wydarzenie, osoba lub instytucja, która zapowiada coś, co nadejdzie, ale co zostanie ujawnione dopiero po fakcie. Na przykład w Liście do Rzymian 5:14 Paweł mówi nam, że Adam był typem Chrystusa. To greckie słowo oznacza „rodzaj” lub „znak” lub „typ”. Stąd właśnie wzięła się „typologia”. Paweł mówił, że w jakiś sposób Adam zapowiadał lub był echem czegoś o Jezusie. W przypadku Adama tym czymś było to, jak jego czyn (jego grzech) wpłynął na całą ludzkość. Podobnie jak Adam, Jezus również uczynił coś, co miało wpływ na całą ludzkość – jego śmierć i zmartwychwstanie. Innym przykładem może być Pascha, ponieważ zwiastowała ona ukrzyżowanie Jezusa, który został nazwany Barankiem Bożym. Chodzi o to, że istniał jakiś analogiczny związek między typem (Adamem) a jego echem, czyli anty-typem (Jezusem).
Jak więc ma się to do naszego dziwnego fragmentu z 1 Piotra? Piotr używa typologii w 1 Piotra 3:14-22. Konkretnie zakłada on, że wielka powódź w Rdz 6-8 i wydarzenie synów Bożych w Rdz 6,1-4 w jakiś sposób typują (obrazują) lub zapowiadają ewangelię i zmartwychwstanie. Według Piotra, wydarzenia te zostały w jakiś sposób upamiętnione podczas chrztu. To wymaga trochę wyjaśnienia.
Istnieje kilka ścisłych powiązań między Rdz 6,1-4 a drugim listem Piotra i listem Judy. Piotr i Juda byli bardzo dobrze zaznajomieni z żydowską tradycją dotyczącą Księgi Rodzaju 6, zawartą w księgach takich jak 1 Księga Henocha, i wierzyli w to. 1 Księga Henocha 6-15 opisuje, w jaki sposób synowie Boży (zwani również „Czuwającymi” w tej księdze), którzy popełnili przestępstwo w Księdze Rodzaju 6:1-4, zostali uwięzieni pod ziemią (w zaświatach) za to, co zrobili. Czuwający odwołali się od wyroku i poprosili Henocha (w 1 Księdze Henocha), biblijnego proroka, który nigdy nie umarł (według Ks. Rdz 5), aby wstawił się za nimi. 1 Księga Henocha 6:4 ujmuje to w następujący sposób:
Oni [Czuwający] prosili, abym ja [Henoch jest mówcą] napisał dla nich memorandum z prośbą, aby otrzymali przebaczenie, i abym napisał dla nich memorandum z prośbą w obecności Pana Niebios.
Bóg odesłał swoją odpowiedź, również za pośrednictwem Henocha, który udał się do uwięzionych duchów i oznajmił im, że ich apelacja została odrzucona. Jest to opisane w 1 Księdze Henocha 13:1-3 i rozdziale 14:4, 5. Oto kilka fragmentów. Werset 1 z rozdziału 13 mówi (z Bogiem jako mówcą):
Ty Henoch, idź i powiedz Azazelowi: „Nie będziesz miał spokoju”. Wielki wyrok zapadł przeciwko tobie, aby cię związać. Nie zaznasz ani spoczynku, ani zmiłowania, ani wysłuchania jakiejkolwiek prośby, z powodu zła, którego nauczałeś, i z powodu wszystkich bluźnierstw, zła i grzechów, które pokazałeś synom ludzkim. A potem ja [Henoch] poszedłem i przemówiłem do nich wszystkich [duchów w więzieniu] razem, i wszyscy się zlękli, i drżenie, i strach ich ogarnęły.
Tak więc 1 Księga Henocha opisuje więzienie jako „do końca dni”, co odnosi się do czasów ostatecznych. 2 Piotra 2:4 i Judy 6 odnoszą się konkretnie do epizodu z Księgi Rodzaju 6:1-4 i uwięzienia tych upadłych istot boskich w podziemiach. Zdarzenie to było również na uwadze Piotra, gdy pisał swój pierwszy list z naszym dziwnym fragmentem. Piotr dostrzegał teologiczną analogię między wydarzeniami z Księgi Rodzaju 6 i wydarzeniami wstawiennictwa Henocha z 1 Księgi Henocha i ich upadkiem, a ewangelią i zmartwychwstaniem. Innymi słowy, uważał te wydarzenia za typy, prefiguracje lub prekursory wydarzeń i idei Nowego Testamentu.
Mamy więc to, co następuje: tak jak Jezus był drugim Adamem dla Pawła, tak Jezus jest drugim Henochem dla Piotra. Henoch zstąpił do uwięzionych upadłych aniołów, aby ogłosić ich zgubę. W 1 Piotra 3:14-22 Jezus zstępuje do tych samych duchów w więzieniu – upadłych aniołów – aby powiedzieć im, że mimo jego ukrzyżowania nadal są pokonani. Boży plan zbawienia i panowania nad królestwem był nadal nienaruszony. W rzeczywistości, było to zgodne z planem. Ukrzyżowanie oznaczało w rzeczywistości zwycięstwo nad każdą demoniczną siłą sprzeciwiającą się Bogu. Duchowa wojna została wygrana podczas ukrzyżowania, a podążając za typologią Henocha, widzimy, że tak jak Henoch ogłosił zgubę Czuwających, tak Jezus powtarza ten akt, ogłaszając, że jego śmierć poświadcza zwycięstwo nad królestwem śmierci i wszystkimi tymi duchowymi siłami, które zostały odesłane do ciemnego świata. Zwycięska deklaracja z 1 Piotra 3:14-22 kończy się tym, że Jezus zmartwychwstał i został osadzony po prawicy Boga ponad wszystkimi aniołami, władzami i mocami.
Jak więc ma się to do chrztu? Jak chrzest jest powiązany z logiką tego fragmentu? Oto ponownie odpowiedni fragment, zaczynając od wersetu 18:
3.18 Przecież i Chrystus raz cierpiał za grzechy, sprawiedliwy za niesprawiedliwych, aby przyprowadzić was do Boga. Zabity wprawdzie w ciele, przez Ducha jednak został ożywiony. 3.19 W Nim też poszedł i ogłosił ocalenie duchom zamkniętym w więzieniu, 3.20 nieposłusznym wówczas, gdy Bóg wyczekiwał cierpliwie za dni Noego, kiedy była budowana arka. W niej tylko niewielu, to jest osiem dusz, zostało uratowanych przez wodę.
A teraz antytyp, czyli chrzest:
3.21 Ona i was zgodnie z tym wzorem zbawia teraz w chrzcie, nie przez usunięcie brudu, ale jako odpowiedź dobrego sumienia skierowana do Boga, dzięki zmartwychwstaniu Jezusa Chrystusa, 3.22 który jest po prawicy Boga, odkąd poszedł do nieba i zostali Mu podporządkowani aniołowie i władze, i moce.
Teraz zwróć uwagę, dwa słowa w wersecie 21 wymagają rozważenia. Słowo najczęściej tłumaczone jako „apel” (gr. eperotema; tu w polskim: odpowiedź) w wersecie 21 jest tutaj najlepiej rozumiane jako „deklaracja”, znaczenie, które ma ono również w innym fragmencie. Podobnie słowo „sumienie” (gr. syneidesis) nie odnosi się do wewnętrznego głosu dobra i zła, jak to ma miejsce gdzie indziej. Słowo to odnosi się raczej do postawy lub decyzji, która odzwierciedla czyjąś lojalność, lub może coś w rodzaju „sumienności” (takie użycie występujące również w innych kontekstach).
Więc jak to ma nam pomóc zrozumieć ten fragment? Krótko mówiąc, chrzest nie jest tym, co przynosi zbawienie. Zbawia w tym sensie, że najpierw obejmuje lub odzwierciedla decyzję serca – zobowiązanie do lojalności wobec zmartwychwstałego Zbawiciela. W efekcie, chrzest w teologii Nowego Testamentu jest przysięgą lojalności – publiczną deklaracją tego, kto jest po stronie Pana w kosmicznej wojnie między dobrem a złem. Ale oprócz tego, jest to również wyraźne przypomnienie dla pokonanych upadłych aniołów. Każdy chrzest jest powtórzeniem ich zguby w obliczu Ewangelii i Królestwa Bożego. Pierwsi chrześcijanie rozumieli typologię tego fragmentu i jego związek z upadłymi aniołami z Rdz 6. Wczesne formuły chrztu zawierały wyrzeczenie się szatana i jego aniołów z tego właśnie powodu.
Chrzest był – i nadal powinien być – duchową walką.
Artykuł ten został przetłumaczony z języka angielskiego z transkryptu odcinka 8 podcastu NakedBible. Odcinki podcastu dostępne są pod linkiem https://nakedbiblepodcast.com/episodes/
Swoim podcastem NakedBible dr M. Heiser zaprasza wszystkich zainteresowanych do głębszych studiów Biblii w kontekście jej współczesnych odbiorców.
Dr Michael S. Heiser jest amerykańskim teologiem, autorem wielu książek m.in. The Unseen Realm (2015), Supernatural (2015, której polskie tłumaczenie dostępne jest na stronie miqlat.org), Angels (2018), Demons (2020) oraz dyrektorem szkoły Awakening School of Theology and Ministry na Florydzie. Więcej informacji na temat pracy Dr Heisera: https://drmsh.com/